ΦΩΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ

Το φως, όταν πορεύεται στο ίδιο  υλικό, για παράδειγμα στον αέρα,  για να πάει από το σημείο Α στο σημείο Β ακολουθεί, από τις άπειρες διαδρομές που μπορεί να ακολουθήσει, την ευθύγραμμη διαδρομή ΑΒ. Η διαδρομή αυτή είναι η πλέον σύντομη χρονικά σε σύγκριση με οποιαδήποτε άλλη που θα οδηγούσε το φως από το Α στο Β. Το φως αποφασίζει κατά το ταξίδι του από το Α στο Β να ακολουθήσει τη ρήση «Χρόνου Φείδου» του Χίλωνα!  Θα έλεγε κανείς ότι το φως σκέφτηκε να πάει από το Α στο Β ακολουθώντας τη συντομότερη διαδρομή με κριτήριο το μήκος διαδρομή. Εδώ πράγματι αυτό συμβαίνει, η ευθεία διαδρομή να είναι η συντομότερη και με κριτήριο το χρόνο και με κριτήριο το μήκος.

Το φως λοξοδρομεί  για να γλυτώσει  χρόνο.

Αλλά τυχαίνει να συμβαίνει αυτό μόνον όταν το φως πορεύεται στο ίδιο μέσο, όταν σε όλη τη διαδρομή του η ταχύτητά του παραμένει σταθερή. Το ρητό που πάντα ακολουθεί είναι το «Χρόνου Φείδου»!  Πράγματι, έστω ότι το φως ξεκινώντας από το Α που βρίσκεται στον αέρα πρέπει να συναντήσει-φωτίσει το Β που είναι στο νερό. Το φως ταξιδεύει με μικρότερη ταχύτητα στο νερό από ότι στον αέρα. Αν το κριτήριο ήταν η διαδρομή που θα ακολουθήσει θα έπρεπε να είχε το ελάχιστο μήκος θα πήγαινε κατ΄ ευθείαν από το Α στο Β. Δεν το κάνει, όμως, αυτό. Από τις άπειρες διαδρομές που μπορούν να το οδηγήσουν από το Α στο Γ ακολουθεί εκείνη την τεθλασμένη διαδρομή ΑΓΒ,  που αν και έχει μεγαλύτερο μήκος είναι εκείνη που τη διανύει στον μικρότερο δυνατό χρόνο. Για να το κάνει αυτό «σπάει», «θλάται» το φως στη διαχωριστική επιφάνεια αέρα – νερού, έχουμε διάθλαση του φωτός. Το ποιο είναι το σημείο Γ της διαχωριστικής επιφάνειας που θα εξασφαλίσει το «Χρόνου Φείδου» καθορίζεται από νόμο της φυσικής, το νόμο του Snell. 

Το φως είναι σαν να σκέφτεται πριν ξεκινήσει για τον προορισμό του πως θα εξοικονομήσει χρόνο!  Ίσως να ικετεύει και αυτό καθώς πετάει: «χρόνε, ανέστειλε την πτήση σου...». Δεν είναι σαν να σκέφτεται τo φως;

Για το φως ο χρόνος δεν έχει την ελαστικότητα που έχει για μας, γιατί δεν έχει πάθη! Στη δική μας  καθημερινότητα ο χρόνος είναι ελαστικός. Τα πάθη που βιώνουμε τον διαστέλλουν, εκείνα που  μας ευχαριστούν τον σμικρύνουν και η συνήθεια τον κάνει αδιάφορο...Για το φως το «Χρόνου Φείδου» είναι ο απαράβατος κανόνας στην πορεία του για να ιχνηλατήσει τον χώρο. Λοξοδρομεί για να τον εφαρμόζει. Εμείς. . .«Τίποτα δεν αξίζει στον κόσμο που να μας κάνει να λοξοδρομήσουμε από αυτό που αγαπάμε» - Αλμπέρ Καμύ. Και όλο λοξοδρομούμε για να μη ξοδευτούμε! To φως, που θυσιάζεται, που ξοδεύοντας μέρος του εαυτού του δίνει χρώμα, ομορφιά. Ένα γυαλί φαίνεται γαλάζιο γιατί, καθώς περνά από μέσα του το λευκό φως,  αρπάζει όλα τα άλλα χρώματα εκτός από το γαλάζιο.  Το φως που  χάνεται στο πέρασμα του από τα αδιαφανείς. Όπως ο άνθρωπος χάνεται στους αδιαφανείς.

Το φως έχει αυτό το ακατανόητο. Άλλοτε συμπεριφέρεται ως σωματίδιο, άλλοτε ως κύμα. Εντοπισμένο στο χώρο, «μικρό», «σωματίδιο», στην πρώτη του έκφανση. Απλωμένο στο χώρο, «μεγάλο», σαν τραγούδι, κύμα της θάλασσας στη δεύτερη. Ο ακατανόητος δυισμός του φωτός. Άλλοτε εμφανίζεται  μικρό, άλλοτε αλλιώς, άπειρο. Ιανός... Όπως και ο ακατανόητος άνθρωπος, ο δυισμός του! "Τι θα φοράς συνεννόηση / να σε γνωρίσω / ώστε να μη χαθούμε πάλι / μες στους πολυπληθείς σωσίες σου;"

Το φως μπορεί να ταξιδεύει στο κενό χωρίς να χάνει τίποτα!  Ο  άνθρωπος που όταν πέφτει σε "κενό" χάνεται. "Ερασιτέχνης άνθρωπος είμαι / πόσο καλύτερα παράπονα να φτιάξω;"

Το φως που κρύβει στην "λευκότητά" του την πλέον σύνθετη φύση του. Όπως και ο  άνθρωπος. Το φως,  που το ουράνιο τόξο μετά μια καταιγίδα αποκαλύπτει τα άπειρα "χρώματά" του. Όπως συμβαίνει με τους ανθρώπους.

Το φως που πέρασε τις βίαιες στιγμές της γέννεσης του σύμπαντος. Και ο χαρακτήρας αναπτύσσεται στις καταιγίδες. Το φως. Ότι γηραιότερο υπάρχει. Η αρχή: Και εγένετο φως. Ίσως γιαυτό και ότι σοφότερο υπάρχει. Και πιο πολύτιμο. Πως αισθανόμαστε την έλλειψή του. . .  

  Φως! 

        Περί αυτού εγράφησαν, αν ενθυμείσθε, πολλά ποιήματα. 

Ίσως το φως θα ‘ναι μια νέα τυραννία,

ποιος ξέρει τι καινούργια πράγματα θα δείξει;

Κ. Π. Καβάφης