Η λαλίστατη σιωπή!

Πόσες σιωπές υπάρχουν… Τόσες όσες αυτές που έχουμε βιώσει. Οι Εσκιμώοι έχουν εφτά διαφορετικές λέξεις για να περιγράψουν αντίστοιχα διαφορετικά είδη χιονιού. Εμείς μόνο μία, το χιόνι.

Υπάρχουν δύο θεμελιώδη είδη σιωπών.

 Ι. Η «ομιλούσα σιωπή της μη ομιλίας».

 

Που τη συνοδεύει η σοφία του Σόλωνα: 

"Ο αν μη ίδης, μη λέγε. – Μη μιλάς για ό,τι δεν ξέρεις."

 

Που είναι ομιλούσα κατά Ευριπίδη σιωπή:

"Φησίν σιωπών – Μιλάς με την σιωπή σου".

Που θεραπεύει κατά Αισχύλο: 

"Πάλαι το σιγάν φάρμακον βλάβης έχω – Ανέκαθεν θεωρούσα τη σιωπή φάρμακο βλάβης".

Που είναι σύμπτωμα αυτοσυγκράτησης: 

"Το δ’ αλλά σιγώ. Βους επί γλώσσηι μέγας βέβηκεν – Για τα άλλα σωπαίνω. Ένα μεγάλο βόδι κάθισε στη γλώσσα μου" - Αισχύλος.

 

Που είναι μήνυμα ανιδιοτελούς προσφοράς κατά Μιγκέλ Θερβάντες:

"Να σωπαίνει εκείνος που έδωσε, να μιλάει αυτός που πήρε..."

Που είναι αποκαλυπτική κατά August Strindberg:

"Στη σιωπή δεν μπορείς να κρύψεις τίποτα όπως μπορείς στα λόγια".

 

Που συνοδεύει την ομορφιά κατά Γκυστάβ Φλωμπέρ: 

"Τα ωραία πράγματα δεν αντέχουν την περιγραφή". Τα λουλούδια και τα άστρα δεν μιλούν… 

Που είναι η σιωπή του ανείπωτου της Ιωάννας Καρυστιάνη: 

"Όσα δεν λέγονται / δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν κιόλας… / Ο καθείς δίνει ένα αγώνα σιωπής". 

Που είναι η σιωπή της αυτογνωσίας του Ορέστη Αλεξάκη:

"Κι αν τα κρυμμένα μας φανερωθούν / πόσοι θ’ αντέξουν τόση φωταψία;".

Που είναι η σιωπή της αγωνίας της Μάγια Αγγέλου: 

"Δεν υπάρχει μεγαλύτερη αγωνία / από το να βάζεις μια ανείπωτη ιστορία μέσα σου…" 

Που είναι λόγος από λέξεις που δεν έχουν ειπωθεί και δίνει αξία στο λόγο από λέξεις που έχουν ειπωθεί. 

Που είναι η υπαρξιακή σιωπή του Leonid Andreyev: "Πως να εξηγήσω ότι η σιωπή είναι η φυσική κατάσταση του ανθρώπου, ενώ αυτός επιμένει να πιστεύει στις λέξεις, να τις αγαπά μ«ε πάθος;" 

ΙΙ. Η σιωπή της ομιλίας! 

Είναι η ακατάσχετη ομιλία που δεν εκπέμπει κανένα νόημα, είναι η σιωπή που συνοδεύει το λόγο της φλυαρίας, της άγνοιας,  και του βερμπαλισμού. Είναι η εμφατική σιωπή των συνομιλιών μεταξύ αναντιλέκτων ή μεταξύ αυτών που μετατρέπουν ένα διάλογο σε αλληλο-σπαρασσόμενους παράλληλους μονολόγους, που τα νοήματά τους ποτέ δεν συναντώνται. Είναι η συν-ομιλία που η ψευδαίσθηση μας λέει ότι με αυτήν σκοτώνουμε το χρόνο μας ενω εμείς είμαστε το θύμα και δράστης ο χρόνος.

Αυτή η άγονη «ομιλούσα σιωπή» της λειτουργικής μας ζωής, που η αξίνα της αρχαιολόγου μνήμης την ανασύρει από τους αρχέγονους χρόνους ως "αδολεσχία"! 

III. Η σιωπή των άρρητων.

Είναι αυτή που προηγείται και έπεται αυτών που δεν μπορούμε να εκφράσουμε, να περιγράψουμε, των αδιήγητων. H μόνη δυνατότητα "λεκτικοποίησης" του μη μεταδόσιμου. Η σιωπή του ανείπωτου της Ιωάννας Καρυστιάνη:  «Όσα δεν λέγονται / δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν κιόλας... / Ο καθείς δίνει ένα αγώνα σιωπής».

Συμπέρασμα:

 Ο καθένας με τις σιωπές του!