ΦΩΣ -1

ΦΩΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΣ

Το ρητό που πάντα ακολουθεί το φως για να διαδοθεί, να ιχνηλατήσει τον χώρο, είναι εκείνο του Χίλωνα, το  «Χρόνου Φείδου»! Για να κάνει τη διαδρομή από ένα σημείο Α σε ένα άλλο Β, όσα εμπόδια και να παρεμβληθούν στο δρόμο του που θα το αναγκάσουν τοπικά να αλλάξει πορεία, (θα το κάνουν να ανακλαστεί, να γυρίσει πίσω ή να διαθλαστεί, να εισχωρήσει στο εμπόδιο αλλάζοντας πορεία), από τις άπειρες διαδρομές που συνδέουν το σημείο Α με το σημείο Β, θα ακολουθήσει πάντα εκείνη που το ταξίδι του θα διαρκέσει χρονικά λιγότερο. Δεν ακολουθεί τη συντομότερη χωρικά διαδρομή, ακολουθεί τη συντομότερη χρονικά..

Το φως είναι σαν να σκέφτεται πριν ξεκινήσει για τον προορισμό του ποιο δρόμο θα ακολουθήσε για να εξοικονομήσει χρόνο, λαμβάνοντας υπ' όψη όλα τα εμπόδια που θα συναντήσει μπροστά του και θα το αναγκάσουν να λοξοδρομήσει!  Ίσως να ικετεύει και αυτό καθώς ξεκινάει την πτήση του: «χρόνε, ανέστειλε την πτήση σου...». Δεν είναι σαν να σκέφτεται τo φως;

"Χρόνος παις εστί παίζων πεττεύων. Παιδός η βασιλεία. – Ο χρόνος είναι ένα παιδί που παίζει πεσσούς. Το βασίλειο ανήκει σ’ αυτό το παιδί." - Ηράκλειτος. Γνωρίζει το φως ότι ο χρόνος είναι στα χέρια του. Εμείς: "Ο χρόνος είναι κοροϊδευτικός. Είναι αμέτοχος σαν τα περίπτερα στην κίνηση." - Νίκος Καρούζος. Λοξοδρομεί για λίγο στα εμπόδια, σέβεται την οικονομία του χρόνου του. Δεν σκοτώνει το χρόνο του γιατί γνωρίζει ότι θα το σκοτώσει...Εμείς...Υπάρχουν βέβαια και οι ανέξοδες ποιητικές φωταψίες: "Τίποτα δεν αξίζει στον κόσμο που να μας κάνει να λοξοδρομήσουμε από αυτό που αγαπάμε" - Αλμπέρ Καμύ. 

"Εάν δεν εκτιμήσεις την αξία του εαυτού σου, δεν θα εκτιμήσεις την αξία του χρόνου σου. Και αν δεν εκτιμήσεις την αξία του χρόνου σου, δεν θα κάνεις ποτέ τίποτε μ’ αυτόν." - Scott Peck. Το φως έχει αίσθηση της αξίας του, έτσι εκτιμά την αξία του χρόνου. Γνωρίζει ότι χαρίζει ζωή, γνωρίζει ότι είναι αυτό που δίνει ζωή,  ακόμη και από θέσεις που δεν είναι τόσο γνωστές. Στη θάλασσα αιωρούνται μονοκύτταροι οργανισμοί διαφόρων διαστάσεων, φυτοπλαγκτόν,   οι οποίοι φωτοσυνθέτουν. Η φωτοσύνθεση στη θάλασσα  είναι υπεύθυνη για την  παρουσία του ζωογόνου για τη θαλάσσια οξυγόνου.

Σοφία!

Όταν το φως πέφτει στη θάλασσα δεν μπαίνει όλο μέσα για να διεκπεραιώσει τη ζωογόνο δράση του,  εν μέρει ανακλάται, γυρίζει πίσω στην ατμόσφαιρα, εν μέρει διαθλάται, μπαίνει μέσα στο νερό. Ατέλεια;  Το σε τι ποσοστό ανακλάται ή διαθλάται, σύμφωνα με τους νόμους της Φυσικής, εξαρτάται από τη γωνία με την οποία πέφτουν οι ακτίνες του φωτός στην επιφάνεια της θάλασσας. Αν πέφτουν κάθετα, όταν ήλιος είναι ψηλά, το μεσημέρι, το συντριπτικό  ποσοστό διαθλάται, εισέρχεται στη θάλασσα, αν  πέφτουν πλάγια, όταν ο ήλιος ανατέλλει ή δύει, το συντριπτικό  ποσοστό ανακλάται. Οι νόμοι της Φυσικής είναι τέτοιοι ώστε στα χρονικά διαστήματα που η ηλιακή ακτινοβολία που πέφτει στην θάλασσα είναι έντονη, αυτή να εισέρχεται στη θάλασσα για να διατηρεί τη ζωή, να ενεργοποιεί τις ζωογόνες διαδικασίες στο εσωτερικό της, μεταξύ αυτών και την φωτοσύνθεση. Αν ο νόμος της Φυσικής προέβλεπε το συντριπτικό ποσοστό του φωτός να ανακλάται όταν οι ακτίνες του φωτός πέφτουν κάθετα στη θάλασσα δεν θα υπήρχε ζωή. "Δεν έχει φτέρνες η τελειότητα." - Ελύτης.

Ομορφιά. 

To φως θυσιάζεται, προσφέροντας το μεγαλύτερο μέρος του εαυτού για να δώσει χρώμα, ομορφιά. Ένα γυαλί φαίνεται γαλάζιο γιατί καθώς περνά από μέσα του το λευκό φως, το φως το αφήνει να του κρατήσει όλα τα χρώματα που κουβαλά εκτός από ένα,  το γαλάζιο. Το κόκκινο τριαντάφυλλο έχει αιμάτινη μορφή γιατί κρατά όλα τα χρώματα του λευκού φωτός και ανακλά μόνο το κόκκινο.

Θυσία.

To φως θυσιάζεται, προσφέροντας τον εαυτόν του για την αποφυγή της κλιματικής αλλαγής, για να μετατραπεί σε θερμική ενέργεια στους ηλιακούς συλλέκτες του ηλιακού θερμοσίφωνα ή ηλεκτρική ενέργεια στα φωτοβολταϊκά. "Χαράξου κάπου με οποιονδήποτε τρόπο και μετά πάλι σβήσου με γενναιοδωρία..." - Ελύτης.  

"Χρόνος ο πάντων πρόγονος." - Πίνδαρος.

Ο χρόνος αντάμειψε το φως για την αφοσίωσή του  σε αυτόν, του χάρισε την αιωνιότητα, το φως δεν έχει ηλικία, είναι άχρονο. Φωτόνια άχρονα, που δημιουργήθηκαν με τη γένεση του σύμπαντος 14 περίπου δισεκατομμύρια χρόνια πριν, εξακολουθούν διακριτικά να μας περιτριγυρίζουν, μας προκαλούν να κατανοήσουμε τις πληροφορίες που μεταφέρουν για τη γένεση του σύμπαντος. Εκατοντάδες αρχέγονα φωτόνια από αυτά που συνόδεξαν τη γένεση τη γένεση του Κόσμου περιφέρονται σε κάθε κυβικό εκατοστό του χώρου που μας περιβάλλει. 

Τι εμπειρία έχει το φως, πόσα έχει δει, πόση σοφία κουβαλάει! "Ο τωρινός ο χρόνος κι ο περασμένος χρόνος Είναι ίσως και οι δυο παρόντες στο μελλούμενο χρόνο. Κι ο μελλούμενος χρόνος περιέχεται στον περασμένο χρόνο." - Τ. Σ. Έλιοτ. Ο άχρονος χαρακτήρας του φωτός είναι αυτός που δίνει στον Jacques Lacarriere τη δυνατότητα να γράψει: "Νιώθω το ίδιο αν ακούσω ένα ζεϊμπέκικο, ένα ποίημα του Ελύτη ή βυζαντινή μουσική. Υπάρχει ένα φως που ενώνει την αρχαία με τη σύγχρονη Ελλάδα."

Αντίθετα για μας ο χρόνος είναι:

 "Παρωδία της άχραντης διάρκειας ο χρόνος 

 κορσέδες τα δευτερόλεπτα." 

 Νίκος Καρούζος. 

«Χρόνια που πέσαν πάνω μας, σαν προβολείς.

 Μας τουφεκίζουν έναν έναν 

σαστισμένους λαγούς.» 

Μιχάλης Γκανάς

Το φως έχει αυτό το ακατανόητο. Άλλοτε συμπεριφέρεται ως σωματίδιο, άλλοτε ως κύμα. Εντοπισμένο στο χώρο, «μικρό», «σωματίδιο», στην πρώτη του έκφανση. Απλωμένο στο χώρο, «μεγάλο», όπως απλώνεται ένα  τραγούδι ή ένα κύμα της θάλασσας στη δεύτερη. Ο ακατανόητος δυισμός του φωτός. Ιανός... Όταν διαδίδεται ευθύγραμμα και πέσει σε μεγάλα εμπόδια, δεν μπορεί να τα παρακάμψει, σχηματίζεται η σκιά των εμποδίων. "Όλα όσα βλέπουμε είναι η σκιά που ρίχνουν αυτά που δεν βλέπουμε." - Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Όταν συναντά μικρά εμπόδια τα παρακάμπτει, περιθλάται, πίσω τους απλώνεται σαν κύμα. 

Το φως, που οι βίαιες στιγμές της γένεσης του σύμπαντος ήταν η μήτρα του, και αυτό ίσως να του έδωσαν τη σοφία.  Το φως που ενώ κάνει τα άλλα ορατά αυτό είναι αόρατο, καταιγίδες φανερώνουν τη φύση του, το ουράνιο τόξο που τις ακολουθεί αποκαλύπτει πόσο σύνθετο είναι, ότι έχει όλα τα χρώματα, από το ιώδες έως το ερυθρό. Και τους ανθρώπους οι καταιγίδες  τους αποκαλύπτουν...Το φως που είναι αόρατο αλλά κάνει ορατό σε ότι πέσει, και αυτό τρομάζει:

Ίσως το φως θα ‘ναι μια νέα τυραννία,

ποιος ξέρει τι καινούργια πράγματα θα δείξει;

Κ. Π. Καβάφης