«Ο Απρίλης είναι ο μήνας ο σκληρός» 

 Έτσι αρχίζει η «Έρημη Χώρα» του Τ.Σ. Έλιοτ.

 Παραθέτουμε τους πρώτους στίχους της σε μετάφραση του 

Γιώργου Σεφέρη. 

 "Ο ΑΠΡΙΛΗΣ είναι ο μήνας ο σκληρός, γεννώντας 

Μες απ’ την πεθαμένη γη τις πασχαλιές, σμίγοντας 

Θύμηση κι επιθυμία, ταράζοντας

 Με τη βροχή της άνοιξης ρίζες οκνές. 

Ο χειμώνας μας ζέσταινε, σκεπάζοντας 

Τη γη με το χιόνι της λησμονιάς, θρέφοντας 

Λίγη ζωή μ’ απόξερους βολβούς."

Mια από τις πιο παράδοξες ενατενίσεις της άνοιξης: όχι η εποχή που ανοίγουν τα άνθη και ζωντανεύει η γη, αλλά μια «σκληρή» εποχή που «ταράζει με τη βροχή της άνοιξης ρίζες οκνές». Μπορεί όμως να κατανοήσει κάποιος αυτή την εικόνα, αν, ακολουθώντας το συνολικό κλίμα της «Έρημης Χώρας», υιοθετήσει την οπτική των ίδιων των κατοίκων μιας παρηκμασμένης γης. Γι’ αυτούς η άνοιξη είναι σκληρή, όχι για το ωραίο που φέρνει, αλλά για το ευχάριστο που καταργεί, δηλαδή τη νοσταλγική αφοσίωση στον χειμώνα (αφοσίωση που αισθητοποιείται από τις φράσεις «το χιόνι της λησμονιάς» και «ο χειμώνας μας ζέσταινε», όπως και με την αυτάρκεια της λίγης ζωής που της αρκεί να συντηρείται «με απόξερους βολβούς»).

Αντίθετα, η αναγέννηση της φύσης και του κόσμου δεν έρχεται ανώδυνα: συνεπάγεται αγροτική εργασία, μόχθο, αλλαγές, εγρήγορση, αίσθηση ζωτικότητας και ευθύνης. Επιβάλλει την απάρνηση της βολικής έως τώρα ησυχίας. Με τον πλέον υπαινικτικό τρόπο, η έναρξη του ποιήματος που στάθηκε η απαρχή του ποιητικού μοντερνισμού –και για πολλούς το σπουδαιότερο ποίημα του 20ού αιώνα–, μας λέει ότι ο πόνος είναι το αναγκαίο τίμημα κάθε ανάστασης.

Πηγή: Κέντρο Λεξικολογίας